ارزیابی اثر کشت مخلوط تأخیری آفتابگردان و باقلا بر عملکرد و کارایی استفاده از زمین

این آزمایش به‌منظور بررسی اجزای عملکرد، عملکرد و نسبت برابری زمین تحت تأثیر کشت مخلوط تأخیری آفتابگردان و باقلا، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی - شهرستان نقده در سال زراعی 92-1391 به اجرا درآمد. تیمار­های آزمایش شامل کشت مخلوط ردیفی (یک ردیف باقلا + یک ردیف آفتابگردان)، کشت مخلوط نواری (دو ردیف باقلا + چهار ردیف آفتابگردان، چهار ردیف باقلا + دو ردیف آفتابگردان و سه ردیف باقلا + سه ردیف آفتابگردان) و کشت خالص باقلا و آفتابگردان بود. الگو­های کشت مخلوط تأخیری اثر معناداری بر صفات مورد مطالعۀ دو گیاه آفتابگردان و باقلا (به‌جز تعداد دانه در نیام باقلا) داشت. بیشترین عملکرد دانۀ آفتابگردان (4140 کیلوگرم در هکتار) و باقلا (3/2567 کیلوگرم در هکتار) از کشت مخلوط ردیفی و کمترین مقادیر عملکرد دانۀ آفتابگردان (7/3136 کیلوگرم در هکتار) و باقلا (1957 کیلوگرم در هکتار) از کشت خالص به‌دست آمد. درصد روغن آفتابگردان در تمامی تیمار‌های کشت مخلوط بیشتر از تیمار کشت خالص بود. بیشترین نسبت برابری زمین (85/1= LER) و کاهش یا افزایش عملکرد واقعی کل (67/1AYL=) از کشت ردیفی و بیشترین سودمندی کشت مخلوط (25/1= IA) از کشت مخلوط چهار ردیف باقلا + دو ردیف آفتابگردان به‌دست آمد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از کشت مخلوط تأخیری راهکار مناسبی برای استفادۀ بهتر از منابع محیطی و افزایش تولید محصول در مقایسه با کشت خالص دو گونه دارد.